Voormalig speerpunt 2 – kindgericht onderwijs - 2011-2015

De Surplusvisie op onderwijs en leren is het uitgangspunt voor het schoolontwikkelplan van alle teams. Alle teams hebben hun schoolprofiel en visie op onderwijs en leren geformuleerd als basis voor het beleid. Wat we verstaan onder kindgericht onderwijs is uitgewerkt in onze visie op leren (bijlage).
In alle teams is specialistische kennis beschikbaar (binnen of buiten)  op het gebied van e-learning In alle teamscholingsplannen is opgenomen hoe de expertise op het gebied van e-learning wordt versterkt.
Alle scholen hebben in hun schoolwerkplan uitgewerkt welke stappen ze zetten naar kindgericht onderwijs in de komende jaren en wat ze daarvoor doen op het gebied van de inzet van ICT. Het investeringsplan voor ICT middelen is daarop aangepast.

Evaluatie speerpunt 2 vorige planperiode

Aan Kindgericht onderwijs en ict is op vele manieren gewerkt binnen de scholen en dat heeft heel wat vernieuwing in de scholen gebracht. Daarin gaan we nu meer focus aanbrengen.
Het nieuwe lerenwordt op vier terreinen uitgewerkt:
- de 21^ste eeuwse vaardigheden worden verwerkt in de leerlijnen van het onderwijs;
- de leerlingen van groep 1 tot en met 8 krijgen zelf steeds meer regie over hun eigen leerproces;
- leerkrachten ontwikkelen het didactisch handelen/didactisch repertoire dat hierbij nodig is;
- de leeromgeving wordt hierop ingericht.

Nieuw speerpunt 2 - kindgericht onderwijs en ict - 2015-2019

Het nieuwe leren - Dit speerpunt is de uitwerking in inhoudelijke en didactische zin van speerpunt 1. Doel is dat kinderen via een geleid proces steeds meer regie krijgen over hun eigen leerproces. Daardoor krijgen kinderen plezier in leren en verwerven ze de leervaardigheden en de motivatie voor een leven lang leren.

Doel

Wetenschap- en techniekonderwijs heeft een vaste plek op obs De Zwerm en is beschreven. Voor Surplus is De Zwerm vindplaatsschool.

Realisatie

De Zwerm heeft zich in het schooljaar 2014-2015 sterk gericht op techniekonderwijs en heeft hiervoor de Techniek Trofee 2015 ontvangen, een initiatief van TechniekTalent.nu en het Ir. W. Maas Geesteranus Fonds. De jury was onder de indruk van de breedte en de professionaliteit van het techniekaanbod en het enthousiasme bij leerkrachten, ouders en bedrijven in de omgeving. De prijs werd op 17 juni feestelijk uitgereikt aan de school met het beste techniekonderwijs. Er was een mooi geldbedrag aan de trofee verbonden. Door deelname van De Zwerm aan het project Alle Kansen op school (zie voormalig 2.3) fungeert De Zwerm voor Surplus als een vindplaatsschool voor wetenschap en techniek.

Doel

1. De game is klaar.
2. De Zandhorst, Zandhope, De Springschans en De Zwerm spelen de game.
3.Het competentie document is klaar.

Realisatie

Juf in de wolken, een game voor leerkrachten, wordt samen ontwikkeld met Ronduit , ISOB, CBE en de Waag society. Ondanks het uitblijven van directe financiering, is de game in 2015 verder doorontwikkeld. Van de 21 opdrachten die in de game zitten, zijn er 10 helemaal klaar. De overige 11 opdrachten zijn in concept klaar. De opdrachten zijn in een Massive open online course (MOOC) gezet. In januari 2016 is de pilot met de game gestart op een aantal scholen van de drie stichtingen. Onze ‘Juf in de wolken’, projectleider Eveline van Mameren, is in 2015 met zwangerschapsverlof gegaan. Zij is vervangen door meester Laurens van Vliet. De woordvoerder van het project blijft Martin Schouten.
Eind 2015 is Juf in de Wolken gekozen tot één van de drie zogeheten versnellingsvragen van de PO Raad. Dit geeft het project een enorme boost en levert kennis en extra middelen op.

Doel

Geen doel geformuleerd.

Realisatie

In het schooljaar 2014-2015 is het project ‘Alle Kansen op school’ gestart. In het strategisch beleidsplan 2011-2015 waren geen specifieke doelen geformuleerd voor dit project. Op de vier scholen die startten met ‘Alle Kansen op school’ werd de kennis die was opgedaan tijdens het traject Eigenaarschap van Leren, toegepast en verdiept, waarbij verschillende initiatieven werden geïntegreerd, die leiden tot het behalen van de doelstellingen van speerpunt 2. ‘Alle Kansen op school’ is een groeimodel waarbij eerst 4 scholen, daarna 8 scholen en zo verder, deelnemen aan het project. Op het moment van schrijven van dit jaarverslag telt het project 10 deelnemende Surplusscholen.
De deelnemende scholen van ‘Alle Kansen op school’ zetten verschillende interventies in met als doel de leerkrachtvaardigheden te verbeteren die nodig zijn voor het verzorgen van onderwijs voor de 21^ste eeuw.
De resultaten zijn:

Doel

Leerkrachten, leerlingen en ouders van Surplus zijn mediawijs. Zij hebben inzicht in de mogelijkheden van nieuwe media en bevorderen het verantwoord gebruik daarvan.
1. Er is een leerlijn Sociale Media ontwikkeld.
2. Surplus en elke school hebben een ‘levend’ mediaprotocol dat eens per jaar wordt herzien en dat wordt onderschreven door leerkrachten, kinderen en ouders.
3. Er is een kennisplein Mediawijsheid op intranet als vindplaats van de leerlijn en de mediaprotocollen en als bron voor bijvoorbeeld visieontwikkeling.

Realisatie

Het Kennisplein Mediawijsheid met een verzameling van lesmateriaal gekoppeld aan de competenties en competentieniveaus van mediawijsheid is af en is ingericht op intranet.
De procesteams Ouders en de Wijk en Kindgericht hebben een positief sociaal media protocol voor Surplus opgesteld: de Leidraad Social Media Surplus. Dit is vastgesteld door het bestuur en goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Aanbeveling is om het protocol elk jaar opnieuw met elkaar te bespreken en vast te stellen.
De procesteams hebben directeuren handvatten aangereikt en werkvormen met hen geoefend om een levend sociaal media protocol voor hun eigen school op te stellen samen met leerkrachten, leerlingen en ouders en het gesprek over sociale media op gang te houden.
Alle scholen hebben mediawijsheid en het maken van een social media protocol voor de eigen school opgenomen in het SOP 2015-2016.

Doel

Er is een leerlijn van groep 1 tot en met 8 voor ontdekkend en ontwerpend leren, verbonden met de doelstellingen van de zaakvakken.

Realisatie

Naar de letter van de tekst is dit doel niet gerealiseerd. In de geest van de tekst wel.
De Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) is bezig met het ontwikkelen van leerlijnen met betrekking tot onderzoekend/ontdekkend leren en de vaardigheden van de 21ste eeuw. De verwachting is dat we hier in 2017 gebruik van kunnen maken om daaruit leerlijnen te destilleren die passen bij de initiatieven op de scholen van Surplus.

Intussen wordt volop onderzoekend en ontwerpend geleerd, in elk geval op de scholen die deelnemen aan het project ‘Alle Kansen op School’. Ze kiezen scholing en good practice van een menukaart – die ze gezamenlijk samenstellen - waarbij het kader steeds wordt gevormd door de 21ste eeuwse vaardigheden. De directeuren van de Alle Kansen scholen sparren maandelijks met elkaar over genomen of te nemen stappen, geven elkaar tips en zoeken de samenwerking. De leerkrachten van de Alle Kansen scholen delen good en bad practice met andere Surplusscholen op een jaarlijkse inspiratieavond waarvan er nu twee hebben plaatsgevonden.

Op De Zandhorst en Zandhope zijn er met de hulp van De Waag Society twee leerpleinen vol met ICT, natuurwetenschappelijk materiaal en technologie ingericht. Op deze leerpleinen werken hun leerlingen op een onderzoekende, ontdekkende en ontwerpende manier. Vooral op het gebied van wereldoriëntatie is hier gebleken dat te behalen kerndoelen ook via opdrachten op het leerplein kunnen worden bereikt in plaats van op de traditionele manier met behulp van de geëigende methode. De methode wordt wel als leidraad voor te behalen tussendoelen gehanteerd.
Ook voor taal- en rekenonderwijs liggen er kansen op de leerpleinen. Daarom worden in 2016 steeds meer opdrachten uit de reguliere methodes vervangen door uitdagende opdrachten op het leerplein.

De deelnemers van ‘Alle Kansen op school’ konden optioneel een studiedag bezoeken bij Innofun. De deelnemende leerkrachten kwamen vol enthousiasme en met veel innovatieve toepassingen en les ideeën voor ontdekkend en ontwerpend leren terug op hun scholen.

Doel

Er is een getoetste handreiking/leerlijn voor scholen voor de opbouw van zelfsturing door leerlingen van groep 1 tot en met 8.

Realisatie

Net als voor de realisatie van 2.1 wachten we ook met betrekking tot dit doel op de leerlijnen die de Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) ontwikkelt om te kunnen komen tot een handreiking/leerlijn voor de opbouw van zelfsturing van leerlingen van groep 1 t/m 8.
Ondertussen zitten we niet stil op dit gebied. In 2.1 is te lezen hoe we binnen het kader van de vaardigheden van de 21ste eeuw met kinderen onderzoekend, ontdekkend en ontwerpend leren. Zelfsturing en eigenaarschap van je eigen leerproces zijn daar onlosmakelijk mee verbonden. De werkvormen die bij onderzoekend, ontdekkend en ontwerpend leren worden gekozen doen altijd een beroep op zelfsturing. Daarnaast worden bij onderzoekend, ontdekkend en ontwerpend leren andere didactische vaardigheden van de leerkracht gevraagd: 21st century teaching skills. We verwachten dat Juf in de Wolken (zie voormalig 2.2) - een mede door Surplus ontwikkelde tool om deze nieuwe leerkrachtvaardigheden te ontwikkelen – hieraan een belangrijke bijdrage zal leveren. Daarnaast geven we samen met de iPabo een opleiding vorm voor de leerkrachten van Surplus waarin de vaardigheden van de 21ste eeuw centraal staan.

Doel

Er is een persoonlijke elektronische leeromgeving in alle scholen waarin leerlingen en leerkrachten hun leerprestaties monitoren.

Realisatie

In 2015 heeft het Procesteam Kindgericht ervoor gezorgd dat alle directeuren weten wat een elektronische leeromgeving (ELO) is en wat een ELO toevoegt aan het leerproces en het monitoren daarvan. Ook heeft het PT onderzocht welke ELO’s er op de markt zijn en wat deze inhouden.
Het belangrijkste doel van het gebruiken van een ELO is om de zelfsturing van leerlingen te vergroten. Het geeft ze mogelijkheden om zelf werk te plannen, data en planningen te delen met andere leerlingen en leerkrachten en om buiten de school aan opdrachten te werken.
Een ELO die in de smaak valt is Mijn Talent van ThiemeMeulenhoff. Deze ELO biedt niet alleen de gevraagde mogelijkheden maar is ook ‘gevuld’ met opdrachten op het gebied van wereldoriëntatie en borgt dat hiermee wordt gewerkt aan de vaardigheden van de 21ste eeuw. In het volgsysteem van ‘Mijn Talent’ kunnen kinderen zelf zien aan welke vaardigheden ze het meest hebben gewerkt.
Deze ELO past goed bij de uitgangspunten van Surplus. ThiemeMeulenhof heeft proeflicenties uitgegeven waardoor scholen nu kunnen oefenen met Mijn Talent tot eind juni 2016. De eerste bevindingen van ‘Mijn Talent’ zijn intussen door leerlingen van de Meerkoet in december aan het directeurenoverleg gepresenteerd.
Het PT Kindgericht zal in juni 2016 één of meer ELO’s aanbevelen aan het directeurenoverleg.

Colofon   

De volgende medewerkers werkten mee aan het jaarrapport:
Karin Arends, Jannie Baron, Gerda Blokdijk, Saskia Borgers, Rose Marie Couvert, Jennifer van Dalen, Ton Dekkers, Rogier van Dijk, Lex Dral, Emile Goossens, Jacqueline Kelderman, Gert Jan Riemers, Martin Schouten, Daniëlle Sleper, Ap Strampel, José Vosbergen, Susan van der Zee en de medewerkers van Vizyr / Kinobi Onderwijs bv.

Regie van de jaarrekening was in handen van Stephan Plomp

Projectleiding LIAS: Roel Rietman, LIAS Software bv

Interactie ontwerp online jaarverslag: Rob Maillé, LIAS Software bv

Coördinatie online jaarverslag: Kees van den Brandt, LIAS Software bv

Foto selectie online jaarverslag: Femke de Vries, Trace Communications

(Eind)redactie: Eva Groslot